Luha ng Pluma

Prologo…

Lumalalim na ang gabi! Isa-isa nang nagpapatay ng mga ilaw ang mga karatig kwarto sa loob ng isang lumang gusali, maliban sa isang silid sa pinakadulo ng pasilyo sa ika-apat na palapag. Naiilawan lamang ng isang lumang lampara na aandap-andap ang loob nito. Nagkalat ang mga gamit sa sahig, may mga basag na bote, karayom, kandila at iba pang mga kagamitan na animo pang medisina.  Tanging tunog lamang ng pagkiskis ng panulat sa kaawa-awang papel ang maririnig. Mariin, nagmamadali, walang habas ang kamay na walang awang sumusulat ng kanyang mga saloobin, hinaing at paghihirap… ang itim na tinta ay nahaluan na ng pulang likido na umaagos sa kanyang pulso…

Krinnnggggggggg!

Hindi mapakali si Popoy sa kanyang kinauupuan, malapit na ang kanilang pagsusulit ngunit hindi nya makita ang kanyang lapis. Halos baligtarin at itaktak na nya ang laman ng kanyang bag ngunit wala pa rin syang makita kahit isang lapis man lang.

“Ito ba ang hinahanap  mo?!” Si Mac, ang kakalase niyang pinakamalaki sa kanila. May katabaan itong taglay na maikukumpara mo sa isang barakong baboy na di mapakali at di hamak na mas matangkad sa kanilang lahat. Hawak-hawak ni Mac ang kanyang lapis at inihahagis palipat-lipat sa kanyang mga kamay.

”Lapis ko yan, nag-iisa na lang yan kaya ibigay mo na sa kin Mac…” mangiyak-ngiyak na wika ni Popoy.Tinangka nyang agawin ang lapis ngunit di nya maabot dahil agad itong itinaas ni Mac.

Makukuha mo lang ito kung ibibigay mo sa akin ang baon mo. Ikaw rin!! Wala kang lapis! Ang may pang-aasar pang wika ni Mac.

Nagdadalawang isip si Popoy kung ibibigay ba nya ang baon nya… “Di bale nang magutom… basta makuha ko lang lapis ko para sa pagsusulit…”

Ganyan! Madali ka naman palang kausap! Oh ayan na lapis mo… sabay malakas na binali ito at ibinigay kay Popoy… Bago tuluyang umalis si Mac, binantaan pa nya ito! At isang bigwas sa sikmura ang ibinigay nya kay Popoy bago nagmamadaling tumalikod.

Naiwan si Popoy na namimilipit sa tinamong suntok sa kanyang sikmura. Napaluhod sya sa panghihina…tahimik na lumuha…

Nanginginig ang katawan sa takot… habang mahigpit na hawak sa kanyang dalawang kamay ang putol na lapis… Sa kuyom na palad, inilabas ni Popoy ang kanyang hinagpis.     

Tik Tak To…

Popoy Payatot labas ang Kuyukot! Popoy Payatot labas ang Kuyukot! Ito ang maririnig na sigaw ng kanyang mga kaklase habang nag lalakad si Popoy sa pasilyo ng kanilang eskwelahan.

“Payatot! Takpan mo Kuyukot mo! Lampa-yatot!” May humahatak ng kanyang damit, halos masira na ang unipormeng luma na araw-araw nyang nilalabhan. May tumutulak sa kanya, may sumasabunot! Habang patuloy ang pagsigaw ng mga ito sa kanya!

Popoy Payatot! Labas ang kuyukot! Ang naririnig pa nyang pahabol na sigaw ng mga kaklase na nagtatawanan…

Yuko ang ulo, akap-akap ng mahigpit ang kanyang mga libro. Halos patakbo nyang tinungo ang tarangkahan ng kanilang eskwelahan. Wala s’yang ibang nasa isip kundi ang makaalis sa lupon ng mga estudyanteng nagkakatuwaan at walang ibang ginawa kundi sya ay paglaruan…

Lakad, takbo… gusto nyang takasan ang pangungutya ng mga kaklase.

Lakad, takbo…kahit walang kasiguruhan kung saan sya tutungo.

Lakad, takbo… habang nakatakip ang kanyang mga kamay sa kanyang tenga, di alintana ang mga nakakasalubong nya sa daan. Hanggang abutin sya nang pagod sa paglalakad at napaupo sa bangketa.

Tahimik na namang umiiyak si Popoy, walang malakas na pagtangis, tanging pagpatak lang ng luha sa kanyang mga mata ang palatandaan na ito ay naghihinagpis.

Nanginginig ang katawan sa takot… habang mahigpit na hawak sa kanyang dalawang kamay ang nilamukos na papel… Sa kuyom na palad, inilabas ni Popoy ang kanyang hinagpis.

Ding! Dong!!!   

Puta ka Popoy! Puta ka! Ahhhh….Puta kang bata ka!!!! Ito ang lumalabas sa bibig nang baklang guro ni Popoy habang patuloy sya nitong ginagahasa. Halos panawan sya ng ulirat sa pambababoy nang inakala nyang magtatanggol sa kanya. Mala-demonyong hayok sa laman ang nagpapasasa sa kanyang murang katawan.

Kung alam lang ni Popoy na ganito ang kasasapitan nya, hindi na sana sya humingi ng tulong dito. Hindi na sana sya kumatok sa pintuan ng opisina ni Ginoong Moreno para magsumbong ng kanyang kalagayan.

Hindi ka magsusumbong Popoy sa kahit sino, tandaan mo yan!!! Tatanggalin ko sa paninilbihan sa akin ang nanay mo at sisiguraduhin kong sira ang reputasyon nya na wala nang gustong magtiwala sa kanya, sa inyo! Pupulutin kayo sa kangkungan at lansangan pag nagsumbong ka! Kaya manahimik ka na lang!!!  

Umaagos sa binti ni Popoy ang dugo dahil sa napunit na laman sa kanyang likuran. Luha at sipon ay naghalo na dahil sa pahirap na kanyang natamo… Wala syang magawa, hindi kaya ng utak nyang tanggapin ang mga nangyayari sa kanya…    

Nanginginig ang katawan sa takot… habang mahigpit na hawak sa kanyang dalawang kamay ang nilamukos na papel at putol na lapis… Sa kuyom na palad, inilabas ni Popoy ang kanyang hinagpis.

     

Nag-iisa, laging malungkot, walang kasama, walang gustong makipagkaibigan. Nabalot ng tila maiitim na usok ang kabataan ni Popoy. Tuluyan na niyang isinara ang kanyang sarili sa mga taong nakapaligid sa kanya. Hanggang ang buong mundo ni Popoy ay nabalot na ng dilim…

Wala nang Popoy na makikita sa eskwelahan, wala nang Popoy na namimilipit sa daan sa bugbog na natamo sa kaklaseng si Mac, wala ng maririnig na sigawan ng pang aalipusta ang aalingawngaw sa bulwagan ng kanilang eskwelahan at higit sa lahat, wala ng Popoy na pagsasamantalahan.

Tenement…

Isang gusaling ipinatayo ng Gobyerno para sa mahihirap. Siksikan, marumi ang paligid… maya’t maya ay may nagtatapon ng tubig sa bintana. Maraming nakasampay na damit sa gilid ng pasimano… nagmukhang parang banderitas sa piyestahan ang dating magarang gusali. Iba’t –ibang tao, kanya-kanya ng pinagkakaabalahan… bawa’t isa ay may sariling mundo na ginagalawan.

Sa ikaapat na palapag ng gusali ay may isang bakanteng kwarto sa dulo ng pasilyo na kinatatakutan. Walang umuupa o yong iba na sumubok ay hindi nagtagal. Marami daw kababalaghan at katatakutan ang kanilang naranasan kaya walang tumatagal sa kwartong ito. Maliban sa isang nilalang…

Hapis ang mukha… ang mata na halos napapaligiran ng maitim na marka tanda ng kakulangan ng tulog ay nag-aapoy sa galit, buto’t balat na halos sa nipis ang kanyang katawan… Ngunit may lakas na nag-uumigting, gigil na gustong kumawala at maghiganti!

Isang piping saksi ang apat na sulok ng kwartong iyon sa krimen na magaganap.

Isang matabang batang lalaki, nakataling parang baboy na lilitsunin. May pasak ng maruming basahan sa bibig. Nanalalaki ang mata sa takot, sa gulat sa taong nasa kanyang harapan ngayon… Pinilit na kumawala ni Mac sa pagkakatali ngunit napakahigpit nito. Sinubukan nyang magpagulong-gulong sa sementong nasasapinan ng mga lumang peryodiko ngunit hindi sya makakilos.

Dahan-dahang lumapit sa kanya ang nilalang na kanina pa nagmamasid kay Mac. “Natatandaan mo pa ba ako Mac?” ang tanong nito na walang emosyon ngunit sapat upang maramdaman ang tinitimping galit.

Itinapat ng lalaki sa mukha ni Mac ang hawak nya sa kanyang kamay… “Ito Mac, natatandaan mo pa ba?” Sunod-sunod na tango ang ginawa ni Mac bilang tugon… putol na lapis… at isa-isang nagbalik sa kanyang ala-ala ang mga kasalanang ginawa… ngunit huli na para mag-sisi!

Sa isang iglap, nakatarak na sa kaliwang mata ni Mac ang kaputol ng lapis… “hmmp!! Hmmp!!! Ang daing nito habang sumisirit and dugo mula sa kanyang mata… 

Hindi pa sya nakakabawi sa sakit na nararamdaman ay muling naramdaman nyang unti-unting dinudukot ang kanyang kanang mata. Matinding pagpupumiglas ang ginawa ni Mac ngunit ang higpit ng tali ay di man lang natinag. Ilang sandali pa ay may gumugulong ng mata sa sahig.

“ahhmmp!! Hmmppp!!! Ahhhmpp!!! ang ungol ng unti-unting nawawalan ng lakas na si Mac… At hindi doon natatapos ang kanyang paghihirap.

Hawak ang isang bakal na pang dikdik ng yelo, inundayan ng saksak ng nilalang ang matabang katawan ni Mac. Sunod-sunod, walang humpay, sa bawa’t angat ng bakal ay syang pagtilamsik ng dugo ni Mac na kumakalat sa buong silid.

Nanginginig ang katawan sa galit… mahigpit ang hawak sa kapirasong bakal… at sa kuyom na palad, inihain ang paghihiganti.

Mariin, nagmamadali, walang habas ang kamay na walang awang sumusulat ng kanyang mga saloobin, hinaing at paghihirap…: Unang Kabanata!

Tambakan…

Isang bakanteng lote sa tabi ng Mataas na Paaralan ng San Vicente. Tapunan ng basura, pinaninirahan ng ibat-ibang insekto, tambayan ng mga adik sa gabi… masukal, matalahib, isang munting gubat sa siyudad na pinamumugaran ng kakaibang ahas… Ahas ng lipunan.

Nagising ang grupo ng limang kabataan sa buhos ng likido na pumapatak sa kanilang mukha. Dahil sa kalasingan at tama ng droga, wala silang lakas para bumangon. Bangag at dilat ang mata sa kawalan. Suot pa ang puting uniporme ng kanilang eskwelahan. Mistula silang buhay na patay sa kanilang kalagayan. Sa bawat buhos ng gasolina sa kanilang katawan, dagdag tama sa kanilang lutang na diwa.

Sa kakarampot na liwanag na nagmumula sa poste ng Meralco sa di kalayuan, maaaninag ang mukha ng nilalang.

Hapis ang mukha… ang mata na halos napapaligiran ng maitim na marka tanda ng kakulangan ng tulog ay nag-aapoy sa galit, buto’t balat na halos sa nipis ang kanyang katawan… Ngunit may lakas na nag-uumigting, gigil na gustong kumawala at maghiganti!

Dinukot ng nilalang sa kanyang bulsa ang nilamukos na papel at ang isang posporo. Habang sinisindihan nya ang papel, nauulinigan pa nya ang pangungutya ng limang kabataang nasa kanyang harapan, umaalingawngaw, at muling nanariwa ang nakaraan… 

Nagsimula ng magningas ang papel, tanda ng katuparan ng kanyang mga balak.

Iglap na kumalat ang apoy sa paligid, ang limang kabataan ay mabilis na nilamon ng apoy, nagpagulong-gulong silang parang alupihan na binuhusan ng asido, pakiwal-kiwal ang katawan, walang lakas para lumaban… 

Muli, narinig ng nilalang ang sigaw ng mga kabataang ito… hindi sigaw ng pangungutya at pag-alipusta kundi sigaw ng paghihirap at paghingi ng saklolo… ang tambakan ay nagmistulang maliit na impyerno, maamoy ang nasusunog na laman… ang palahaw at iyakan ay nilamon ng ingay ng mga sasakyan sa paligid at ng maingay na kantahan sa karaoke sa di kalayuan. Walang pakialam ang mga lasing at lango sa alak sa daan.

Nanginginig ang katawan sa galit… mahigpit ang hawak sa kapirasong papel… at sa kuyom na palad, inihain ang paghihiganti.

Mariin, nagmamadali, walang habas ang kamay na walang awang sumusulat ng kanyang mga saloobin, hinaing at paghihirap…: Ikalawang Kabanata!

Plaza…

Tagpuan ng mga nais maglaro, mamasyal at maglibang. Lugar kung saan halo-halo ang mga klase ng tao na makikita rito. May matandang nakaupo sa bangko na nakatingin sa malayo, wala namang tinatanaw. 

May mga naguumpukan at nagpupustahan sa larong dama. Mga kababaihan na naghuhuntahan habang pandalas ang pamamaypay. Mga kabataang nagpapasikat sa pagsirko na akala mo mga akrobat sa entablado. 

May nagtitinda ng sorbetes sa ilalim ng punong akasya. May nagtitinda rin ng lobo na makulay. Maging ang kaawa-awang sisiw na pininturahan ay di rin nakaligtas sa bentahan. 

At sa pinakasentro ng Plaza ay ang palaruang pambata. May duyan, siso, padulasan at bahay-bahayan. Napupuno ito ng tawanan at masasayang tagpo ng mga batang naglalaro dito.

Pag-sapit ng gabi, nag-iiba ang anyo ng Plaza Ibarra. Ang dating masayang tagpo ay napalitan ng manaka-nakang ingay ng mga kulisap at kuliglig. Ang mga taong kani-kanina lang na masayang nagtitipon ay unti-unting nawala na parang bula. Napalitan ng mga aninong gumagala sa dilim. Takot sa liwanag, nagkukubli sa mga sulok at gilid, kumakaway…sumusutsot.

Maging ang kalakal at bentahan ay nagbago rin. Pagsapit ng dilim, katawan, kaluluwa at laman ang ngayon nga ay nakahain. Sa tamang halaga, sa kakarampot na kita, nagkakatalo na. Maraming lihim ang Plaza Ibarra, lihim na nagkukubli sa dilim. Ngunit ngayong gabi ay kakaiba… Iba ang ihip ng hangin, maging ang mga kuliglig ay huminto sa kanilang pag-iingay. Tila napahiya sa maaring maganap maya-maya lamang.

Abala si Ginoong Moreno sa biktima nya ngayong gabi. Ito ang mga tipo nya, bata-batang, tahimik at misteryoso ang dating. Nagkasundo sila sa presyong pang sampung kilo ng bigas. At ngayon, handa nyang angkinin ang kapalit ng kwartang binitiwan.

Sa isang mabilis na kilos, swabeng swabe na gumuhit ang matalas na labaha sa lalamunan ni Ginoong Moreno. Napahawak sya sa sugat na inaagusan ng masaganang dugo. Sinubukan nyang magsalita ngunit walang lumabas na tinig sa biyak nyang lalamunan. Tanging tunog lamang ng hanging galing sa sugat sa kanyang leeg ang lumalabas dito. Parang manok na ginilitan, unti-unting nawalan ng lakas, sa mala gripong pag-agos ng dugo sa kanyang lalamunan.

Sa gitna ng dilim, kumislap ang matalim na labahang hawak ng nilalang. Handang manalasa, handang magpataw ng sugat na hihiwa sa kabuktutan ni Ginoong Moreno. Sa wasiwas ng kamay ng nilalang, katumbas nito ay ibayong sakit at parusa. Walang sinayang na sandali, ibinigay ng nilalang ang pang huling atake.

Walang buhay na tumumba si Ginoong Moreno, parang puno ng saging na tinagpas, nakahandusay, bumagsak at ini-ugoy ng pangbatang duyan.

Nanginginig ang katawan sa galit… mahigpit ang hawak sa labaha at sa kapirasong papel, pinunasan nya ang dugong nagmantsa… at sa kuyom na palad, inihain ang paghihiganti.

Mariin, nagmamadali, walang habas ang kamay na walang awang sumusulat ng kanyang mga saloobin, hinaing at paghihirap…: Ikatlong Kabanata!

Tahanan…

Isang istrukturang gawa ng tao… may dingding na gawa sa pinagtagpi-tagping karton. Bubungan na yari sa yerong butas-butas. Sahig na lumang kahoy na pinagdikit-dikit. May bintanang di-tukod at nakatali lamang, hagdanang kulang sa baytang at pintuang walang tarangkahan.

Sa loob nito ay may isang Ina na di mapakali, bakas sa mukha ang labis na paghihirap at pag-aalala. Naghihintay sa anak na halos isang lingo nang di umuuwi.

“Popoy, asan ka na… umuwi ka na anak!” Ang panaghoy ng isang Ina… Nakadungaw sa bintana, nakatingin sa malayong daan, umaasang masisilayan ang pagdating ni Popoy… ang anak na kailanman ay di na magbabalik.

Ako si Popoy…

Alam kong habang binabasa mo ito, ay alam mo na ang kwento ko at aking mga pinagdaan. Ikaw na ang humusga kong ako’y isang biktima o ako’y isang Kriminal. Wala rin namang mangyayari dahil alam kong ako’y hanggang dito na lamang… 

Sa loob ng silid na ito, ginugol ko ang mga natitirang panahon ko na maiparating ang aking kwento. Umaasang kahit dito man lang sa liham kong ito, ako ay mapansin nyo.

Lumalalim na ang gabi! Isa-isa nang nagpapatay ng mga ilaw ang mga karatig kwarto sa loob ng lumang gusaling ito, maliban sa aking silid sa pinakadulo ng pasilyo sa ika-apat na palapag. Kailangan kong magmadali habang naiilawan pa ng isang lumang lampara na aandap-andap ang lugar na ito.

Nagkalat ang mga gamit sa sahig, may mga basag na bote, karayom, kandila at iba pang mga kagamitan na animo pang medisina ngunit balewala lang sa akin ang lahat ng ito. Hindi ko na inayos, o nilinis man lang, para ano pa? Sa ilang sandali, iiwan ko rin naman ang silid na ito.

Ang tahimik na ng paligid, tanging tunog lamang ng pagkiskis ng aking panulat sa kaawa-awang papel ang maririnig. Mariin, ako’y nagmamadali, walang habas ang aking kamay na walang awang sumusulat ng aking mga saloobin, hinaing at paghihirap… ang itim na tinta ay nahaluan na ng pulang likido na umaagos sa aking pulso…

Bago ako mawalan ng lakas, nais ko humingi ng tawad, sa aking ina, at sa mga biktima ng aking panulat…

Hanggang dito na lamang ang aking kwento…

Popoy…

At tuluyang binalot ng dilim ang buong silid… Ika-apat na Kabanata!

Epilogo…

Sa isang burol, hawak ng isang naghihinagpis na ina ang lumang papel na halos gutay-gutay na. Sa paulit-ulit na pagbasa nya dito, wala syang ibang nararamdaman kundi galit at pagdadalamhati.

Mangilan-ngilang kamag-anak ang nakikiramay, ngunit ang mga kamag-aaral ni Popoy ay halos naroon lahat. Sa halip na matuwa, higit ang paghihinagpis ng inang nangungulila sa anak…

“Kayo! Kayo ang pumatay sa anak ko! Kayong lahat!!!!” Habang hawak nyang mahigpit ang papel sa tiklop na palad… “Anong ginawa nyo sa kanya… masdan nyo ang ginawa nyo kay Popoy…”  Kayo ang naglagay sa kanya sa kahong ito!!!!!!

Sa lupon ng mga batang kamag-aaral ni Popoy na nakikiramay, naroon si Mac ang matabang batang lalaki, ang tropa ng limang kabataan, at si Ginoong Moreno na di mapakali…

Isang sandali pa at nagdatingan ang mga pulis… at sa isang iglap, nabalot ng nagkikislapang ilaw ng kamera ng mga mamamahayag ang dating madilim na mundo ni Popoy.

W*A*K*A*S

Ito ang aking lahok para sa BAGSIK NG PANITIK 2013 ng Damuhan: Blog ng Pinoy, Tambayan ng Pinoy.